Het schaap met de 5 poten

Wereldnieuws. Op alle voorpagina’s een bericht met foto van een schaap met vijf poten. Het zal u vast niet zijn ontgaan dat er in Schotland via genetische manipulatie een schaap is gekloond. Wetenschappelijk betekent het weer een stapje vooruit. De farmaceutische industrie ziet gouden bergen. Maar de morele kant van deze ontwikkeling geeft aanleiding tot veel discussie. In hoeverre mogen we ingrijpen in het natuurlijk proces? Waar ligt de grens van deze techniek? Onder computergebruikers is het maken van exacte kopieën al zo oud als het computercommando COPY bestaat. We klonen naar eigen goeddunken. De enige opponent is de computerindustrie die een goed deel van de potentiële markt in rook ziet opgaan, en dit soort misbruik op alle mogelijke manieren tracht te voorkomen.

De techniek schrijdt voort, zeker ook in de computerbranche. We kunnen dan ook steeds slimmer klonen. In onze GIS-wereld willen we natuurlijk een stap verder gaan dan het simpelweg kopiëren van programma’s. Wat we eigenlijk willen bereiken is het aanleggen van een database met ‘erfelijk materiaal’, de functies die we goed kunnen gebruiken. We grijpen in een bak met ‘plasma’ (gegevens) en brengen deze in contact met het erfelijk materiaal. Vervolgens richten we ons op het voorprogrammeren van de hersens (kennis), en de aldus ontstane applicatie doet precies wat wij willen, en hopelijk alleen maar dat. Zo creëren we – Frankenstein indachtig – monsters naar believen. Uit ervaring weten we dat het eerste monster niet meteen goed loopt, maar na een beetje oefenen en bijwerken zal het toch gaan lijken op ons streefbeeld. Practice makes perfect! Het eerste monster maakt velen
bang, men gaat het monster liever uit de weg. Maar toch, bij nader inzien, valt er prima mee te leven. En hoe vaak gebeurt het niet dat het monster een kameraad blijkt te worden waar je je aan hecht.

Zo bezien is onze GIS-wereld een simpele realiteit, zonder al te veel morele vragen. Een wereld waarin je over niet al te lange tijd vooraf zelf mag bepalen welke kleur jouw schaap moet hebben, hoeveel wol en melk het gaat produceren, en hoeveel poten het beestje zal hebben. Zijn die vragen eenmaal helder geformuleerd, dan klonen we er gewoon een. De Meetkundige Dienst zal u, uiteraard in het belang van de Rijkswaterstaat, desgewenst helpen aan een schaap met vijf poten.

(4)

Redactie

Alles over wetenschap.